Na świecie już 4,54 miliarda ludzi korzysta z internetu, a 3,8 miliarda z mediów społecznościowych. Nowe technologie są stałym elementem naszego życia i stanowią istotne narzędzia codziennego funkcjonowania, pracy, edukacji, rozrywki. Doświadczenie ograniczenia bezpośrednich kontaktów społecznych spowodowanych pandemią koronawirusa dotkliwie uświadomiło nam z jednej strony jak bardzo pomocne mogą być nowe technologie, z drugiej – jaki wpływ na ich nadmiar na nasze samopoczucie. Po wielu miesiącach społecznej izolacji, zdalnej pracy i nauki chyba nikt nie wątpi, że koniecznym elementem dbania o zdrowie jest dzisiaj higiena cyfrowa.
Intensywny rozwój nowych technologii i ich udziału w naszym życiu doprowadził m.in. do zacierania się granicy między czasem na pracę a życie prywatne oraz wydłużania się czasu spędzanego przed ekranem, co w konsekwencji skutkować może wieloma negatywnymi konsekwencjami. Wśród nich wymienia się często tzw. uzależnienie od smartfona, a w rzeczywistości, od treści, które w nim znajdujemy, a zatem od szeroko rozumianego dostępu do internetu. Czym jest fonoholizm? Najprościej rzecz ujmując
Fonoholizm to zaburzenie behawioralne w postaci nałogowego używania telefonu komórkowego, często zamiennie stosuje się sformułowanie „uzależnienie od telefonu komórkowego.
Wśród konsekwencji nadużywania nowych technologii wymienia się także m. in.:
- przemęczenie, niewyspanie, pogorszenie stanu zdrowia (np. wzrok)
- zaniedbywanie obowiązków
- brak koncentracji bądź jej zaniżony poziom, spadek efektywności pracy
- cyberstres, syndrom FOMO i postawa „always on”
- cyberprzemoc i seksting
- wycofanie z kontaktów, pogorszenie relacji z bliskimi
- wpływ na wypalenie zawodowe.
Jak zatem odpowiedzialnie i z korzyścią dla siebie korzystać z nowych technologii? W Fundacji Dbam o Mój Zasięg opracowaliśmy definicję higieny cyfrowej, która najlepiej odpowiada na to pytanie:
Higiena cyfrowa to postawa życiowa i wynikające z niej działania charakteryzujące się kreatywnym i odpowiedzialnym używaniem zasobów sieci, zmierzające do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, dostępnej alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego.*
Proponujemy Wam 10 zasad cyfrowej higieny, które każdy użytkownik nowych technologii powinien wprowadzić w swoim życiu. Oczywiście można i należy je dostosować do okoliczności – tworzyć z nich swój domowy kodeks ekranowy lub firmowe zasady cyfrowej higieny pracy. Możecie pobrać poniższą infografikę w poziomie lub w pionie. Zachęcamy także do korzystania z naszej animacji wideo zawierającej zasady kodeksu ekranowego.
Autor: Magdalena Bigaj
*) Bigaj M. i Debski M. w: Ptaszek G. i in. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
